• Πολιτισμός

 

• Φυλλες και Γλωσσες

Η φυλετική και εθνική σύνθεση της Αφρικής είναι πολύπλοκη. Η γενικά αποδεκτή κατάταξη των σημερινών πληθυσμών βασίζεται σε φαινοτυπικά χαρακτηριστικά, όπως το ανάστημα, το χρώμα του δέρματος και ο τύπος των μαλλιών, και όχι σε γονοτυπικά. Έτσι, έχουμε σήμερα τις εξής πέντε κατηγορίες λαών: 1) τους Βουσμανοειδείς λαούς -λίγους αριθμητικά σήμερα- που εκπροσωπούνται πια μόνο από τους Βουσμάνους και τους Οτεντότους. 2) τους Πυγμαιοειδείς. 3) τους Νεγροειδείς. 4) τους Καυκασοειδείς της Βόρειας και Βορειοανατολικής Αφρικής και, 5) τους Μογγολοειδείς, που απαντούν κυρίως στη Μαδαγασκάρη.

Η γλωσσολογική κατάταξη παρουσιάζει επίσης πολλές δυσκολίες. Αμφισβητείται ακόμη και ο ακριβής αριθμός των γλωσσών. Οπωσδήποτε είναι γνωστό ότι υπάρχουν 1.000 τουλάχιστον διαφορετικές γλώσσες.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη και ορθότερη κατάταξη του Αμερικάνου γλωσσολόγου Τζόζεφ Γκρήνμπεργκ -που βασίζεται μάλλον στις αρχές της γλωσσολογικής ανάλυσης των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών παρά σε γεωγραφικά, φυλετικά ή άλλα μη-γλωσσολογικά κριτήρια-  οι κυριότερες οικογένειες των αφρικανικών γλωσσών είναι οι ακόλουθες: Η Νιγηρο-Κορντοφανιακή, η Νειλο-Σαχαρική, η Χαμιτο-Σημιτική, η Χόισαν και η Αυστρονησιακή (Μαλαιο-Πολυνησιακή).

Υπάρχουν όμως και μερικές διαδεδομένες γλώσσες του εμπορίου και linguas francas που χρησιμοποιούνται ως κοινές γλώσσες, όπως η Αγγλική, η Γαλλική, η Αραβική και άλλες γλώσσες των πρώην αποικιακών δυνάμεων. Ανάμικτες κοινές γλώσσες είναι και η Σουαχίλι (που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Ανατολική Αφρική) και διάφοροι τύποι της Κρίο και Πίτζιν (ανάμικτες γλώσσες, διαδεδομένες πολύ στην Δυτική Αφρική), οι Χάουσα και το Φουλάνι στις ζώνες της σαβάνας και η Φάναγκαλο (ή Φάνακαλο) στη Νότια Αφρική, η οποία είναι μίγμα Αγγλικής και τοπικών γλωσσών Μπαντού.

Οι περισσότερες αφρικανικές γλώσσες δεν διαθέτουν ιθαγενείς τύπους γραφής, μολονότι σήμερα οι κυβερνήσεις και οι ιεραποστολές τις έχουν αναγάγει σε γραπτές γλώσσες. Πολλές αφρικανικές γλώσσες (όπως η Σουαχίλι) γράφονται επί αιώνες με αραβική γραφή. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις, με λαούς που επινόησαν οι ίδιοι τη γραφή τους.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• Θρησκεία

Οι ντόπιες θρησκείες έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Όλες αναφέρονται σ' ένα Υπέρτατο Ον, τον Δημιουργό Θεό, πέρα από την ανθρώπινη νόηση, που ανάλογα με τις περιπτώσεις, έχει διαφορετική μορφή ή γένος (ανδρική ή γυναικεία υπόσταση ή πανταχού παρούσα ορατή μορφή). Οι πιο σημαντικές "πνευματικές" δυνάμεις συνδέονται συνήθως με αντικείμενα ή όντα με τα οποία οι άνθρωποι έρχονται σε καθημερινή επαφή ή τα γνωρίζουν από παλαιά. Έτσι, υπάρχουν πολλά είδη πνευμάτων του αέρα, της γης, των ποταμών κλπ. Αλλά και πρόγονοι που θεωρούνται ως ημίθεοι κια μυθικοί ήρωες, οι οποίοι οδήγησαν τους ανθρώπους στη χώρα που βρίσκονται τώρα και ίδρυσαν την κοινωνία όπως εμφανίζεται σήμερα.

Οι θρησκευτικοί λειτουργοί στις περισσότερες αφρικανικές κοινωνίες είναι ιερείς, οι πρεσβύτεροι εκπρόσωποι της γενιάς ή της φατρίας, βροχοποιοί, μάντεις, προφήτες και άλλοι, που είναι υπεύθυνοι για τη σωστή τέλεση των θρησκευτικών υποχρεώσεων και των τελετουργιών μόνο των μελών ή των κοινωνικών ομάδων των οποίων προΐστανται.

Κεντρικό στοιχείο κάθε ντόπιας αφρικανικής θρησκείας είναι η κοσμολογία της -όπου αναφέρονται οι απαρχές της φυλής και οι πρώτες μεταναστεύσεις της και εξηγούνται τα βασικά ιδεολογικά προβλήματα κάθε πολιτισμού, όπως γιατί υπάρχει θάνατος, η φύση της κοινωνίας, η σχέση ανδρών και γυναικών, ζωντανών και νεκρών κλπ. Οι κοινωνικές αξίες εκφράζονται τυπικά στους μύθους, τους θρύλους, στις λαϊκές παραδόσεις και στα αινίγματα, που συχνά κρύβουν κοινωνιολογικά και ιστορικά νοήματα, τα οποία δεν διακρίνει εύκολα ο ξένος.

Στο παρελθόν ήταν πολύ διαδεδομένη η πίστη στη μαγεία, που εξηγούσε ή συγκρατούσε τις κακοτυχίες των ανθρώπων. Σήμερα, αν και η πίστη στη μαγεία έχει κάπως υποχωρήσει, εξακολουθεί να ασκεί σημαντική επιρροή τόσο στην ύπαιθρο όσο και στις αστικές περιοχές.

   

 

    Μουσική

Ο ρόλος της μουσικής στην καθημερινή ζωή
της Αφρικής
Η μουσική στην αφρικάνικη ήπειρο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής ως κομμάτι θρησκευτικών τελετών, εορτασμών και κοινωνικών ιεροτελεστιών. Είναι στενά συνδεδεμένη με τα πιο σημαντικά γεγονότα της καθημερινότητας των ανθρώπων.

Τα τραγούδια χρησιμοποιούνται για τα σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ανθρώπου (γέννηση, ενηλικίωση, γάμος, και θάνατος). Χρησιμοποιούνται επίσης, για την ίαση των ασθενών, το κάλεσμα της βροχής και στο χορό που γίνεται για θρησκευτικούς σκοπούς.

Πολλοί Αφρικανοί πιστεύουν ότι η μουσική λειτουργεί ως σύνδεσμος με τον κόσμο των «πνευμάτων». Ο καθένας παίζει ενεργό ρόλο στη μουσική ζωή της κοινότητας παίζοντας μουσική, τραγουδώντας ή χορεύοντας.

Αφρικανική μουσική θεωρείται η μουσική των λαών που ζουν νότια της Σαχάρας.

Στη Β. Αφρική επικρατεί ένα μουσικό ιδίωμα που έχει έντονα ισλαμικά και αραβικά στοιχεία, λόγω της εξάπλωσης του Ισλάμ σε αυτή την περιοχή κατά το Μεσαίωνα.

Οι μουσικές και χορευτικές φόρμες που εμφανίζονται σε μουσικές άλλων λαών, (όπως στους λαούς της Καραϊβικής ή της Λατινικής Αμερικής) μουσικοχορευτικά είδη όπως η σάλσα (salsa), η ρούμπα (rumba) κ.ά., οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις αφρικάνικες παραδόσεις, που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι την εποχή του δουλεμπορίου, το 19ο αι. Η αφρικάνικη μουσική είναι κυρίως πολυρρυθμική και πολυφωνική, στηρίζεται στον αυτοσχεδιασμό και την αυθόρμητη δημιουργία.

 

•